Praat buitenlands met me

Op mijn vrijwilligerswerk is sinds kort een nieuwe man werkzaam. Hij komt uit het buitenland en heeft erg moeite met de Nederlandse taal. De man maakt een imposante indruk. Zijn gezicht is getekend, hij is een harde werker en fysiek breed gebouwd. Achter zijn altijd vriendelijke glimlach gaat een wereld vol gemis en herinneringen verscholen. Ik heb een zwak voor mensen die vraagtekens oproepen of op wat voor wijze dan ook afwijken van de ‘norm’. Zijn afkomst en verhaal maken mij nieuwsgierig.

Tijdens de pauze worden er vragen gesteld en ervaringen uitgewisseld. Ik probeer mij voor te stellen hoe deze beste man in zijn eigen thuisland grootse verhalen vertelt en daar samen met vrienden bulderend om lacht. Hij zou geliefd zijn en gewaardeerd worden om zijn vermakelijke anekdotes. Terug in de realiteit zie ik het verdriet in zijn ogen. Hij snapt het niet. Zijn naam valt en er wordt gewezen. De prater had geen kwaad in de zin en de inhoud van zijn opmerking was onschuldig.

Ik herken het onbegrip en het anders voelen. Soms letterlijk of figuurlijk een andere taal spreken. Op een bepaalde manier voel ik hierdoor juist ook een bepaalde connectie met deze man, wat maakt dat ik hem met aandacht benader. Een extra glimlach of tijd nemen om hem geduldig aan te horen. Heel even lijken we iets in elkaar te herkennen. De onmacht, het onbegrip en dit lichtelijk beschaamd weglachen.
Praat tegen me alsof je praat tegen iemand in een andere taal. Controleer of de boodschap is overgekomen, herformuleer deze indien nodig en geef extra tijd om de informatie te verwerken. Wees beknopt, duidelijk en eerlijk. Maar praat in géén geval extra kinderlijk of langzaam. Of nog ongemakkelijker: je stuntelig proberen te verplaatsen in de communicatiestijl van de ander. Hierdoor wordt de kans om te leren en ontwikkelen juist ontnomen. Tenzij de ander aangeeft dat het prettig is wanneer bepaalde struikelblokken uit de weg worden genomen.
Communiceren over (mis)communicatie: ook hierin mag jij jouw omgeving instructies geven. Er zijn een aantal vragen die jullie hierbij kunnen helpen. Bijvoorbeeld:
  • Wat kan de zender doen om een boodschap duidelijk (aan jou) over te brengen?
  • Wat heb je als ontvanger nodig om deze informatie te vertalen?
  • Hoe merk jij aan jezelf wanneer communicatie stroef verloopt?
  • Wat merk je aan de ander, welke emoties komen los?
  • Hoe is dit in de toekomst te voorkomen?
Het is leerzaam om te onderzoeken wat je tegenkomt in geval van miscommunicatie, maar leg niet alle schuld bij jezelf. Het is tenslotte altijd tweerichtingsverkeer!